ကဆုန္လ၌ ႀကဳံရေသာ - ဗုဒၶေန႔ ပြဲေတာ္
ဆု - ဖြား - ပြင့္ - စံ၊ ဤေလးတန္ မွတ္ရန္ ကဆုန္လ
ဆု - ဖြား - ပြင့္ - စံ၊ ဤေလးတန္ မွတ္ရန္ ကဆုန္လ
(ရေဝထြန္း)
သုေမဓာ ဘဝက ဒီပကၤရာ ျမတ္စြာဘုရား ထံေတာ္၌ ဘုရားျဖစ္ရန္ နိယတ ဗ်ာဒိတ္ပန္းကို ဆြတ္လွမ္း ပန္ဆင္ေတာ္ မူခဲ့ျခင္း၊ ဖြားျမင္ေတာ္ မူျခင္း၊ ဤ ဘဒၵကမၻာ၌ သဗၺညဳတ အစစ္ ဘုရား အျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူျခင္းႏွင့္ နိဗၺဴၾကငွန္း စံျမန္းေတာ္ မူျခင္း အားျဖင့္ ဤ ကဆုန္ လျပည့္ေန႔သည္ ကၽြႏု္ပ္တို႔၏ ကိုးကြယ္ရာ ဗုဒၶျမတ္စြာႏွင့္ ေလးႀကိမ္း ေလးခါ ထူးျခားစြာ ႀကဳံႀကိဳက္ေတာ္ မူခဲ့သည္၊ ႀကဳံႀကိဳက္ေတာ္ မူသေရြ႕ ေလးေန႔စလုံး သည္ပင္ ဘုရား တစ္ဆူဆူ၏ အျဖစ္တြင္ စင္စစ္ အေရးအႀကီးဆုံး ေန႔ထူး ေန႔ျမတ္ႀကီး မ်ားခ်ည္း ျဖစ္ေနေပ၏၊ သို႔ႏွင့္ “ကဆုန္လျပည့္ - ဗုဒၶေန႔” ဟူေသာ စကားမွာ ဂုဏ္ႏွင့္ေလ်ာ္စြာ ျဖစ္ေပၚ၍ လာရေသာ စကားပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ဤ ထူးျမတ္ေသာ ကဆုန္လသည္ ရာသီအားျဖင့္ ၿဗိႆရာသီ ျဖစ္၏၊ ဝိသာခါ နကၡတ္ႏွင့္ စန္းယွဥ္၍ စကားဝါပန္းမ်ား ပြင့္လန္းေသာ အခ်ိန္ ျဖစ္သည္၊ ထို႔ျပင္ က - မွာ ေရ ကိုဆိုလို၍ ဆုန္ -မွာ ျပတ္ျခင္း ျဖစ္သျဖင့္ ေႏြရာသီ၏ ဗဟိုက်ေသာ ဤ လခါသည္ ေရျပတ္ေသာ ကာလျဖစ္သည္၊ ဤလတြင္ ေရျပတ္သျဖင့္ သစ္ပင္ ပန္းပင္ တို႔မွာ အခ်ိဳ႕ၫိဳွးႏြမ္း ၾကသည္၊ အခ်ိဳ႕ ေသေၾက ၾကသည္၊ ထိုအခါ ဗုဒၶဘာသာ တို႔ ထုံးတမ္းစဥ္လာ အရ အထြတ္အျမတ္ ျဖစ္ေသာ ဘုရားပြင့္ရာ မဟာေဗာဓိ ဗုဒၶေဟ ေညာင္ပင္ကို ၫိဳွးႏြမ္းမည္ စိုး၍ ေရသြန္း လွဴဒါန္း ၾကရေလသည္၊ သို႔ႏွင့္ ဗုဒၶဘာသာ ႏိုင္ငံတို႔၏ ၿမိဳ႕တိုင္း ရြာတိုင္း မွာပင္ ဤ ကဆုန္လ၏ လျပည့္ေန႔တြင္ ေညာင္ေရသြန္း ပြဲမ်ားကို ဆင္ႏႊဲၾကျခင္းျဖင့္ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ကို သရုပ္ေဖာ္ၾကၿမဲ ပင္ျဖစ္သည္။
“ ကဆုန္ၿပိႆ၊ ေကာင္းကင္ဝ၊ ထြန္းပဝိသာခါ၊ စကားပြင့္ဆဲ၊ ေညာင္ေရပြဲ၊ သြန္းၿမဲ အခ်ိန္ခါ” စသည္ျဖင့္ ေရွးစာဆိုေတာ္ တို႔သည္ ဤ-လကဆုန္၏ ရာသီတာရာ ပြင့္လန္းရာ ပန္းႏွင့္ဤ ေညာင္ေရသြန္း ပြဲေတာ္ကို စာျဖင့္ မွတ္တမ္း တင္ခဲ့ၾကေလ၏။
အင္းဝေခာတ္ စာဆိုေတာ္ ဦးေအာင္ႀကီး၏ ေခတ္ျပ ေၾကးမုံလူးတား ကဗ်ာျဖစ္၏၊ ဦးေအာင္ႀကီးသည္ သကၠရာဇ္ ၁၀၇၆ - မွ ၁၀၉၅ - အတြင္း အင္းဝျပည္ တနဂၤေႏြမင္းေခၚ သီရိပဝရ မဟာဓမၼရာဇမင္း လက္ထက္ ထင္ရွားေသာ စာဆိုေတာ္ႀကီး တစ္ဦး ျဖစ္၏၊ ထိုအခ်ိန္ အခါက ဤကဆုန္လတြင္ ေညာင္ေရ သဘင္ပြဲ အႀကီးအက်ယ္ ဆင္ႏြဲျမဲျဖစ္ရာ ယခုေခတ္ကဲ့သို႔ ကဆုန္လျပည့္ ေန႔တြင္ သာမဟုတ္၊ လျပည့္ေက်ာ္ (၈) ရက္ ေန႔၌ပါ ေညာင္ေရသြန္း ရေၾကာင္း ေလာကဗ်ဴဟာ အင္ရုံ စာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပ ထားေလသည္၊ ကဆုန္ လကြယ္ေန႔တြင္မူ - ေရခ်မ္းအိုး အလွဴေတာ္ဟူ၍ (ဇရပ္တန္ေဆာင္း ေက်ာင္းကန္ ဘုရားမ်ားသို႔ ေရခ်မ္းအိုးမ်ား ထမ္းရြက္၍ ပို႔လွဴျခင္း) သီးျခား အလွဴတစ္မ်ိဳး ရွိေသးေၾကာင္း ယင္းစာတမ္းတြင္ ဖတ္ရႈ႕ရေပသည္။
ေညာင္ေရသြန္း ရာ၌ ကဆုန္လသည္ ေရျပတ္ေသာ လျဖစ္၍ ဘာသာေရး ထုံးတမ္းအရ ေဗာဓိေညာင္ေတာ္ ၫိဳွးႏြမ္းမည္စိုး၍ ေရသြန္းရျခင္း အစဥ္အလာ မွတ္သား ၾကေသာ္လည္း ထို ေလာကဗ်ဴဟာ အင္ရုံ စာတမ္းတြင္မူ ထူးျခားေသာ မွတ္ခ်က္ တစ္ရပ္ကို ေတြ႔ရ၏။
ပတၱျမားေစတီ ေရသြန္းရာမွာ ရမည္းသင္း မင္းတရား လက္ထက္တြင္ ကဆုန္လ မိုးမရြာ၍ အိမ္မက္ရာတြင္ ပတၱျမားေစတီ ဘုရား ေညာင္ေရသြန္းကို စီရင္၍ သြန္းရာတြင္ အျပန္ကို မိုးသည္းစြာ ရြာသည္၊ သည္ႏွစ္ ကစ၍ ပတၱျမား ေစတီ ဘုရားေညာင္ေရကို သြန္းရသည္ (၎ က်မ္း ၃၀၀) ။
ဤ မွတ္တမ္း အရဆိုေသာ္ ေညာင္ေရ သြန္းျခင္းေၾကာင့္ မိုးရြာေၾကာင္း၊ မိုးရြာရန္ အစဥ္အၿမဲ ေညာင္ေရ သြန္းရေၾကာင္း သိရ၏၊ လယ္ယာ စိုက္ပ်ိဳးေရး ႏိုင္ငံ ျဖစ္ေသာ ျမန္မာႏိုင္ငံ အတြက္ အထက္ပါ မွတ္တမ္း အရဆိုက ေညာင္ေရ သြန္းျခင္းသည္ ဘာသာေရး အတြက္သာ မဟုတ္၊ တိုင္းျပည္ ဝေျပာ သာယာေရးပါ အက်ဳံးဝင္ေၾကာင္း မွတ္သား သင့္ေပသည္။
ေညာင္ေရ သြန္းျခင္း အျပင္ ဗုဒၶေန႔ သရုပ္ေဖာ္မႈ ကိစၥတစ္ရပ္ ရွိေပေသးသည္၊ ထိုကိစၥကား ဗုဒၶ ရုပ္ပြားေတာ္ မ်ားအား အေနကဇာ တင္ျခင္း ကိစၥ ေပတည္း။ အေနကဇာတင္ ဟူသည္မွာ ဗုဒၶ ရုပ္ပြားေတာ္ ဥဒိၵႆေစတီ စသည္အား အေနကဇာတိ သံသာရံ - စေသာ ပထမ ဗုဒၶဝစန ဂါထာေတာ္ တို႔ျဖင့္ ရြတ္ဆို ရင့္က်ဴး၍ အထူးတလည္ အမြန္းတင္ကာ ဗုဒၶါ ဘိေသက မဂၤလာ သဘင္ ဆင္ယင္ျခင္းပင္ ျဖစ္၏။
ကဆုန္ လျပည့္ေနတြင္ လူတြင္ ထင္ရွား ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရား ကိုယ္ေတာ္ျမတ္သည္ ဝမ္းေျမာက္ ယုိဖိတ္ ၾကည္ႏူးစိတ္ျဖင့္ မ်ိဳသိပ္၍ မထားဘဲ ဘဝမ်ားစြာက ခႏၶာအိမ္မ်ားကို ျပဳလုပ္ဖန္တီးလာခဲ့ေသာ တဏွာ လက္သမားႀကီးအား “သင့္ အေၾကာင္းကို ငါ သိရၿပီ၊ ငါ၏ ခႏၶာအိမ္ကို သင္ မျပဳလုပ္ ရေတာ့ၿပီ ” စသည္ျဖင့္ (စိတ္ေတာ္ျဖင့္) ရြတ္ဆို ေျပာၾကား ႀကဳံးဝါး က်ဴးရင့္ လိုက္ေသာ ဥဒါန္း ဂါထာေတာ္ႀကီး ပင္ျဖစ္၏၊ ထို႔ေနာက္ “ ယဒါ ဟေဝ ပါတု ဘဝႏၲိဓမၼာ ” စေသာ သုံးဂါထာကို ႏႈတ္ျဖင့္ ထုတ္ေဖာ္၍ ေရွးဦးစြာ ရြတ္ဆိုေတာ္ မူခဲ့ျပန္၏။
ထို ပထမ ဗုဒၶဝစန ဥဒါန္းဂါထာ မ်ားအျပင္ ပဋိလုံ၊ ပ႒ာန္းပစၥယုေဒၵသ ပါဠိေတာ္ တို႔ႏွင့္ ပုဗၺဏွ သုတၱန္မ်ားကို စုေပါင္း၍ အေနကဇာတင္ ပါဠိ အစဥ္ျပဳလုပ္ကာ ဥဒၵိႆ ေစတီတို႔အား ဤ အေနကဇာ တင္ျခင္း အစဥ္အလာ ျပဳခဲ့ ၾကေပသည္။ (အေနကဇာ တင္ျခင္းႏွင့္ စပ္၍ ၾကားျဖတ္ ေရးသား လိုသည္မွာ အခ်ိဳ႕က ဗုဒၶ ရုပ္ပြားေတာ္ မ်ားမွာ အေနကဇာ တင္မွသာ ဘုရားဟု အသိအမွတ္ ျပဳထိုက္သည္၊ အေနကဇာ မတင္ရေသးလွ်င္ ဘုရား မဟုတ္ေသးေၾကာင္း မွတ္ယူစြဲပိုက္ ထားၾကေလသည္၊ အမွန္မွာ အေနကဇာ တင္ျခင္း မတင္ျခင္း သည္ ဘုရား ကိုးကြယ္ျခင္းႏွင့္ မည္သို႔မွ် မသက္ဆိုင္ေခ်၊ ျမတ္စြာဘုရား၏ ရုပ္ပုံေတာ္ ပီသလွ်င္ပင္ ဥဒၵိႆ ေစတီေတာ္ အေနျဖင့္ ပူေဇာ္ထိုက္ေနေပၿပီ၊ အေနကဇာ တင္ျခင္းမွာ အမႊန္းတင္ျခင္း သာျဖစ္၍ လုပ္သင့္ လုပ္ထိုက္ေသာ ေကာင္းမႈ ကိစၥရပ္ တစ္ခု ျဖစ္သည့္တိုင္ အေနကဇာ မတင္ဘဲလည္း ရုပ္ပြားေတာ္အား ကိုးကြယ္ ပူေဇာ္ ထိုက္သည္သာ ျဖစ္ေလသည္။
ဤ အေနကဇာ တင္ျခင္း အစဥ္အလာသည္ သမိုင္းေၾကာင္း အရဆိုေသာ္ ၾကာျမင့္ လွေသးသည္ မဟုတ္ေခ်၊ ၉၂၁ - ခုႏွစ္တြင္ မင္းအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေသာ ဘုရင့္ေနာင္ (ဟံသာဝတီ ဆင္ျဖဴရွင္) မင္းတရားႀကီးသည္ ၉၂၆ - ခုႏွစ္တြင္ ဇင္းမယ္ကို သိမ္းယူ အုပ္စိုးေတာ္ မူခဲ့သည္၊ ထိုသိမ္းယူစ အခ်ိန္က ဇင္းမယ္ မဟာေဒဝီအား ၿမိဳ႕စားအျဖစ္ ထားခဲ့ေသးေသာ္လည္း ၉၄၁ - ခုတြင္ သားေတာ္ ေနာ္ရထာေစာ အား ဇင္းမယ္ ကိုေပး၍ မင္းျပဳေစခဲ့သည္၊ ဇင္းမယ္ ဘုရင္ ေနာ္ရထာေစာ သည္ ဇင္းမယ္ကို မင္းျပဳရာ၌ ဗုဒၶသာသနာ ေတာ္ကိုပါ ျပဳစု တိုးတက္ေစခဲ့ရာ ဇင္းမယ္ ရိုးရာ ျဖစ္ေသာ ၿဂိဳလ္ႀကီးကိုးလုံး ပူေဇာ္ေသာ အေလ့အထကို သာသနာျပဳ ဆရာေတာ္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ဘုရားကိုးဆူ ပူေဇာ္ေသာ အေလ့သို႔ ေျပာင္း၍ ေပးခဲ့သည္၊ ထို႔ျပင္ ဘုရား ကိုးဆူအား အမြန္းတင္ ရြတ္ဆိုရာ၌ အေနကဇာတိ သံသာရံ စေသာ ဂါထာမ်ားျဖင့္ အမႊန္းတင္၍ အေနကဇာတင္ အစီအစဥ္မ်ား ကိုပါ စီစဥ္ ခဲ့ေလသည္။
ထို အခါမွစ၍ ဘုရားကိုဆူ ပူေဇာ္ျခင္း၊ ဘုရားအေနကဇာ တင္ျခင္း ကိစၥမ်ား ျဖစ္ေပၚလာၿပီး ေကာင္းေသာ ကိစၥမ်ား ျဖစ္သည့္အတိုင္း ဇင္းမယ္မွာ သာမက ျမန္မာႏိုင္ငံ သုိ႔ပင္ ေရာက္ရွိ ျပန္႔ႏွံ႔၍ လာခဲ့ေလသည္။
ဗုဒၶေန႔ႏွင့္ အေနကဇာတင္
ဤ အေနကဇာတင္ ကိစၥမ်ားကို ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ဥဒၵိႆ ေစတီေတာ္ စတင္ ကိုးကြယ္ရာ၌သာ အျပဳ မ်ားၾကေသာ္လည္း အျခား ေထရဝါဒ ႏိုင္ငံတို႔၌ကား ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔၌ ေစတီေတာ္မ်ား ေရွ႕၌ ျဖစ္ေစ၊ ဗုဒၶေန႔ ဘဘင္ ဆင္ယင္ရာ ဌာနတိုင္း၌ ျဖစ္ေစ ရြတ္ဆို ပူေဇာ္ၾကၿမဲ ျဖစ္၏၊ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ၌လည္း ဤ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶေန႔ က်င္းပရာ ေနရာတိုင္း၌ ဥဒိၵႆ ေစတီေတာ္မ်ားကို ေရွ႕ေရာက္ ပင့္ေဆာင္၍ ျဖစ္ေစ၊ ရည္မွန္း၍ ျဖစ္ေစ ရြတ္ဆို က်င္းပ သင့္ၾကေပသည္၊ လူပုဂိၢဳလ္မ်ား အေနျဖင့္ မရြတ္လိုကလည္း သံဃာေတာ္မ်ားအား ပင့္ဖိတ္၍ ဗုဒၶါ ဘိေသက ပြဲသဘင္မ်ား ဆင္ယင္ က်င္းပ သင့္ေပသတည္း။
ဥေယ်ာဇဥ္ေတးထပ္
* ေဗသာခီ စန္းအယွဥ့္
နန္းပလႅင့္ ၿပိႆာ၊
ဆန္းအတင့္ ရိပ္သာမွာ၊
မိတ္ကလ်ာ ပန္ဖို႔။
ေရႊစကား သင္းခေရကို
အပ်င္းေျပ ခူးေကာက္ခ်ည္စို႔။
* ေက်ာင္းေတာ္ ရိပ္ေလခ်ိဳသာမွာ၊
ေႏြခိုကာ ေျဖလို႔။
ေနညိဳမွာ ေမတို႔က၊
သေျပညိဳ႕ ကိုင္ေဆာင္၊
ေရသြန္းရန္ ေဖာ္အမ်ားေတြႏွင့္
ေပ်ာ္တပါး သြားၾကေရႊေညာင္။
* ခံဗ်ာဒိတ္ပြင့္ မာရ္ ေအာင္ငယ္၊
တင္စံေခါင္ ၿမိဳက္ဘုံ ႂကြေလတဲ့၊
ႀကိဳက္ႀကဳံရ ထူးဘိမာသာ၊
ဦးရွိကာသာ။
ဥဒၵိႆ ပရေမဘဂဝါကို၊
အေနကဇာတင္ ရြတ္ပါစို႔ေလး။ ။
***********************************************************************
(ရေဝထြန္း)
0 comments:
Post a Comment