တေပါင္းလ

 

တေပါင္းလသည္ ျမန္မာျပကၡဒိန္၏ ေနာက္ဆုံးလ။ တေပါင္းလတြင္ ၃၀ ရက္ရွိသည္ (ရက္စုံ)။ တေပါင္ (တေပါင္း) ေခၚ ဆယ့္ႏွစ္လေျမာက္လသည္ ေဖေဖာ္ဝါရီ၊ မတ္ အတြင္း က်ေရာက္ပါသည္။ ထန္းပင္ႏွင့္ သက္ဆိုင္ေသာ အမည္ ျဖစ္သည္။ ထန္းဖိုပင္မ်ားမွ ခံယူရရွိသည့္ ထန္းရည္ကို မီးႏွင့္ က်ိဳခ်က္ၿပီး ထန္းလ်က္ ျပဳလုပ္သည့္ လျဖစ္သည္။ ဤလ၏ အထိမ္းအမွတ္ ပန္းသည္ သရဖီပန္း (Calophyllum amnenum) ျဖစ္ပါသည္။

ပြဲေတာ္

တေပါင္းလတြင္ ထင္ရွားေသာပြဲေတာ္မွာ တေပါင္းပြဲေတာ္ ျဖစ္သည္။ 

ျမန္မာတို့ရဲ့ တေပါင္းလ

ပန္းခ်ီ - ဆရာေပၚဦးသက္ 

ျမန္မာလမ်ားတြင္ ၁၂ႀကိမ္ေျမာက္လသည္ တေပါင္းလျဖစ္ေလသည္။ ပဌမလ၀က္သည္ ေဆာင္းရာသီစက္မွ မလြတ္ေသးေခ်။ ဒုတိယလ၀က္သို့ေရာက္မွသာ ေနြရာသီစက္သည္ စတင္ေလသည္။ ထို့ေၾကာင့္ တေပါင္းလ သည္ ေဆာင္းတ၀က္ ေနြတ၀က္ျဖစ္၍ ေန့ပူလို့ ညခ်မ္း၊ တေပါင္းလ သရမ္း ဟု လူတို့ဆိုစမွတ္ ျပုၾကသည္။

၂၇လံုးေသာ နကၡတ္မ်ား စုေပါင္းထြက္ေပၚလာျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ထန္းရည္မ်ား ေပါင္းစပ္က်ုိခ်က္သျဖင့္ ထန္းေပါင္း ဟူေသာစကားမွ ေရြ႕လ်ားလာျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း တေပါင္းလ ဟုေခၚတြင္သည္ဟုဆိုသည္။ ေဗဒင္အလိုအားျဖင့္ကား တေပါင္းလသည္ မိန္ရာသီျဖစ္၏။ မိန္ရာသီ၏ အရုပ္မွာ ငါး၂ေကာင္ျဖစ္သည္။ စန္းယွဥ္နကၡတ္ကား ဥတၲရ ဘရဂုဏၰီတည္း။ သရဖီ ကိုရာသီပန္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပုၾကသည္။ ယင္းလတြင္ျမစ္မ်ား ေခ်ာင္းမ်ား ေရစစ္ကာ ေသာင္ခံုသဲျပင္မ်ားေပၚထြန္းသျဖင့္ သဲပံုေစတီတည္ေသာ ရာသီပဲြမ်ား က်င္းပေလ့ရွိသည္။ ထိုလ၌ ေနထြက္ခ်ိန္ ၆နာရီ ၁၀မိနစ္ျဖစ္၍ ေန၀င္ခ်ိန္မွာ ၅နာရီ ၅၀မိနစ္ျဖစ္သည္။ ထို့ေၾကာင့္ ေန့တာ အနည္းငယ္တို၍ ညတာရွည္သည္။

တေပါင္းလသည္ ေဆာင္ၾကြင္း ေနြဦးလျဖစ္သျဖင့္ ေလာက သဘာ၀အလံုးသည္ သစ္ပင္မ်ား ရြက္ေဟာင္းစြန့္၍ ရြက္သစ္လြန့္ကာ အညြန့္အေညႇာင့္မ်ား ေပၚထြက္ျခင္းျဖင့္ တင့္တယ္သာယာလွေပသည္။ ျမန္မာစာေပ ေလာကတြင္ ေရွးစာဆိုမ်ားသည္ တေပါင္းလကို အထူးဖဲြ႕ဆိုေရးသားခဲ့ၾကေလသည္။ အင္း၀ေခတ္ ရဟန္းစာဆိုရွင္ ဥတၲမေက်ာ္သည္ သူ၏ေတာလားကဗ်ာႀကီး၌ တေပါင္း၏တင့္တယ္ သာယာပံုကို ေလခေျမသက္၊ စ်ာန္၀ိတက္သို့၊ သစ္ရြက္ေယာ္ယီ၊ ဣႏၵနီ၀ယ္၊ သိဂၤ ီတ၀က္၊ ဖက္၍ေဆးစံု၊ ျခယ္ေသာပံုသို့၊ ရဂံုၿမိိဳင္တြင္း၊ ေတာလံုးလင္းသား ဟု ခ်ီးက်ူးဖဲြ႕ဆိုခဲ့၏။

ရွင္အံုးညိုကလည္း တေပါင္းလ၏ ၾကည္နူးရႈခ်င္ဖြယ္ေကာင္းပံုကို ဂါထာ၆၀ပ်ုိ့တြင္ ကာဠုဒါယီအမတ္ က ျမတ္စြာဘုရားအား ေလွ်ာက္ထားသည့္ဟန ္ဖဲြ႕စပ္ဆိုထားခဲ့သည္။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ ျပဇာတ္ဆရာႀကီး ဦးၾကင္ဥကမူ ရွစ္ခြင္တိုင္း မႈန္မႈိင္းတဲ့ပတ္လည္ သဇင္ၾကြင္းငယ္ႏွင့္ အင္ၾကင္းသနၲာညြန့္ငယ္တို့ ၊ ဖူးကြန့္ကိုက္စည္။ ဘမရာ ေရႊပိတုန္းငယ္တို့၊ ေခ်ြသံုးၾက၀တ္ရည္၊ ဆြတ္ၾကည္ဘဲြ႕ေဖာ္ ကဲြ။ ယင္းသည့္ေန့ဆိုင္၊ ရေသ့သူေတာ္ထိုင္မွ၊ ၫာဏ္မခိုင္ စ်ာန္ယိုင္ေလ်ာရတယ္၊ ရာသီတြင္ ခါညီေျပာေပပ၊ ေၾကာ၍သာၿမဲ။ ဟု တေပါင္းလ ၏ စာပန္းခ်ီကိုသီကံုးခဲ့ေပသည္။

ျမန္မာ့စြယ္စံုက်မ္း အတဲြ ၄ မွ..

 

လတေပါင္း

ကြ်န္ေတာ္သည္ွ တေပါင္းပြဲေတာ္ နီးကပ္လာျပီ ျဖစ္သျဖစ္ ျမန္မာ (၁၂) လရာသီမွ အထူးျခားဆံုးျဖစ္ေသာ တေပါင္းလ အေၾကာင္းကို စာဖတ္သူမ်ားကို မွ်ေ၀ခံစားေစခ်င္စိတ္မ်ား တဖြားဖြား ျဖစ္ေပၚလာသျဖင္႕ ေရးသားလိုက္ရပါ သည္။

ျမန္မာစာေပသမိုင္းတြင္ စာေပစတင္ ေရးသားခ်ိန္က တစ္ဆယ္႕ႏွစ္လေျမာက္ တေပါင္းလကို တေပါင္လဟု ေရးသားခဲ႕ၾကသည္။ တေပါင္း ဟူေသာ ေ၀ါဟာရမွာ “တပ” ဟူသည္႕ ပါဠိေ၀ါဟာ၇မွ ဆင္းသက္လာျပီး “တပ” သည္ ပူျပင္းျခင္း အနက္ကို ေဟာေပ၇ာ ပူျပင္းေျခာက္ေသြ႕ေသာ လဟုမွတ္ယူႏိုင္သည္။

တေပါင္းလ၏ ရာသီရုပ္မွာ ငါးၾကင္း၊ ရာသီပန္းမွာ သရဖီပန္းျဖစ္ျပီး ႏွစ္စဥ္က်င္းပေသာ ပြဲေတာ္မွာ သဲပံုေစတီပြဲေတာ္ျဖစ္သည္။ တေပါင္းလရာသီေရာက္လွ်င္ ပဲ၊ ေျပာင္း၊ ႏွမ္း၊ ၀ါ၊ စပါးတို႕ ရိတ္သိမ္းျပီးခ်ိန္ ျဖစ္သျဖင္႕ တစ္ႏွစ္တာအတြက္ ေခတၱအနားယူခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။ တေပါင္းလရာသီသို႕ ေရာက္လာလွ်င္ ျမန္မာႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလံုး ေတာေ၇ာျမိဳ႕ပါမက်န္ ဆိုင္းသံ၊ ဗံုသံ ျခီမ္႕ျခီမ္႕ညံကာ အလွဴပြဲမ်ား၊ ဘုရားေစတီပုထိုးမ်ားတြင္ ဗုဒၶပူဇနိယပြဲေတာ္မ်ား က်င္းပကာ သံသရာအတြက္ လွဴၾကတန္းၾက ကုသိုလ္ယူၾကသည္မွာ ၾကည္ႏူးစရာ ေကာင္းလွပါသည္။

သံုးေလာကထြတ္ထား ျမတ္စြာဘုရားသည္ သစ္ပင္ေတာေတာင္ ပန္းမန္ေရေျမသဘာ၀တို႕ျဖင္႕ ဆြတ္ပ်ံ႕ၾကည္ႏွုးဖြယ္ အဆင္းက်က္သေရေဆာင္ေနေသာ တေပါင္းလရာသီကို အထူးတလည္ ခ်ီးပင္႔လိုေသာေၾကာင္႕ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္းၾကီး၏ ပင္႕ေလွ်ာက္ခ်က္အရ ကပိလ၀တ္ျပည္ၾကီးသို႕ ေနာက္ပါ ရဟန္းငါးရာနွင္႕အတူ ေဒသစာရီၾကြခ်ီလာခဲ႕ေသာ ထူးျမတ္ေသာ အခါသမယလည္းျဖစ္ပါသည္။ ထိုအေၾကာင္းကို အင္း၀ေခတ္စာဆိုပညာရွင္ ရွင္အံုးညိဳက ဂါထာေျခာက္ဆယ္ပ်ဳိ႕ျဖင္႔ တန္ဆာဆင္ေရးဖြဲ႕ထားသည္မွာ ၾကည္ညိဳဖြယ္ေကာင္းလွပါသည္။

ျမတ္ဗုဒၶသည္ တပည္႔ရဟန္းတို႕အား အျမီဳက္ရသာႏွင္႔ျပည္႔၀ကံုလံုေသာ အသခၤတဓာတ္နိဗၺာန္ကို ေရတံခြန္၊ စိမ္႔စမ္း၊ ပန္းမန္၊ ေတာေတာင္ေရေျမသဘာ၀အလွတို႔ႏွင္႔ တင္႔တယ္လွသည္႔ ေတာအုပ္ေတာတန္းတခုႏွင္႕ခိုင္းႏွိုင္းကာ “၀နပၸဂုေမၺ၊ ယထဖုသိတေဂၢ၊ ဂိမွာနမာေသ၊ ပထမသိၼဂိေမွ၊ တထူပမံဓမၼ၀ရံအေဒသယိ၊ နိဗၺာနဂါမိ။ ပရမံဟိတာယ” ဟု ရတနသုတ္ေတာ္တြင္ ထည္႔သြင္းေဟာၾကားေတာ္မူခဲ႔သည္။

ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶသာသနာကို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္ခြင္႔ရေသာ ျမန္မာတို႔သည္ အတုမရီွေသာ ဘုန္းေတာ္တို႕ႏွင္႔ ျပည္႔စံုေတာ္မူေသာ ျမတ္စြာဘုရားအား ၾကည္ညိဳသက္၀င္ရာမွ ျမတ္ဗုဒၶ ကိုယ္ေတာ္တိုင္ အမြမ္းတင္ ခ်ီးကဴးေတာ္မူခဲ႔သည္႔ တေပါင္းလကို (၁၂) လရာသီထဲတြင္ အမြန္ျမတ္ဆံုး၊ အတင္႔တယ္ဆံုးေသာ လထူးလျမတ္အျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ႔သည္မွာ ယေန႕တိုင္ျဖစ္ပါသည္။

 

တေပါင္းသာေခါင္လမ်ားေနာင္

'


ရွစ္ခြင္တိုင္း မွုန္မွိုင္းတဲ့ပတ္လည္။
 သဇင္ႂကြင္းငယ္ ႏွင့္
အင္ၾကင္းသႏၲာညြန႔္ငယ္တို႔
ဖူးကြန႔္ကိုက္စည္
 ဘမ ရာေရႊပိတုန္းငယ္တို႔
 ေခၽြသုံးၾကဝတ္ရည္ ဆြတ္ၾကည္ဘြဲ႕ေဖာ္ ကြဲ
 ယင္းသည့္ေန႔ဆိုင္
ရေသ့သူေတာ္တိုင္မွ
 ဉာဏ္မခိုင္ စ်ာန္ယိုင္ေလၽွာရတယ္၊
 ရာသီတြင္ခါညီေျပာေပပ  ေၾကာ၍သာ ျမဲ။
( ကုန္ေဘာင္ေခတ္ စာဆုိေတာ္ဦးၾကင္ဥ )

တေပါင္းလသည္ ျမန္မာလမ်ား၏ တစ္ဆယ္႕ႏွစ္လေျမာက္ျဖစ္၍ တစ္ႏွစ္တာ၏ ေနာက္ဆံုးလျဖစ္သည္။ ေဆာင္းကူးေႏြစ သာယာလွေသာ လရာသီျဖစ္သည္ ေဖေဖာ္၀ါရီလႏွင္႕ မတ္လတြင္ က်ေရာက္လာသည္။ ထို႕ေၾကာင္႕ ေန႕ပူလို႕ ညခ်မ္း၊တေပါင္းလသရမ္းဟု ဆိုထံုးျပဳခဲ႕ၾကသည္။

တေပါင္းလဟုေခၚတြင္ျခင္းမွာ၂၇ လုံးေသာနကၡတ္မ်ား စုေပါင္းထြက္ေပၚျခင္းေၾကာင့္ ၎ ထန္းရည္မ်ားေပါင္းစပ္က်ိဳခ်က္သျဖင့္ ထန္းေပါင္းဟူေသာ စကားမွေရြ႕ရွားလာျခင္းေၾကာင့္၎ တေပါင္းလဟုေခၚ သည္ဟုဆိုသည္။ ေဗဒင္အလိုအားျဖင့္ကား တေပါင္းလသည္ မိန္ရာသီျဖစ္၏။ မိန္ရာသီ၏ အ႐ုပ္မွာ ငါး ၂ ေကာင္ျဖစ္ သည္။ စန္းယွဥ္နကၡတ္ကား ဥတၱရ ဘရဂုဏၰီတည္း။ သရဖီကို ရာသီပန္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳၾက၏။

တေပါင္းလတြင္ ျမတ္ဗုဒၵနွင့္ပတ္သက္ေသာထူးျခားသည့္ျဖစ္ရပ္မ်ားမွာ

ျမတ္စြာဘုရားသည္ရာဇျဂိဳဟ္ျပည္ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌သီတင္းသံုးေနထိုင္ကာ အဂၤတိုင္းသားႏွင့္မဂဓတိုင္းသားမ်ားကိုတရားေရေအးတိုက္ေကၽြးလ်က္ရွိပါသည္။

ထိုသတင္းကို ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္းႀကီး ၾကားသိရာ ေခါင္းေဆာင္အမတ္ ၁၀-ဦးတို႔ကို ေနာက္ပါအျခံအရံ တေထာင္စီျဖင့္ ၁၀-ႀကိမ္ခြဲကာ ျမတ္စြာဘုရားကိုပင့္ရန္ ရာဇျဂိဳဟ္သို႔ ေစလႊတ္လိုက္ပါသည္။ ေနာက္ဆံုးအသုတ္ကို ကာဠဳဒါယီအမတ္ႀကီးက ေခါင္းေဆာင္၍ သြားရပါသည္။ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ေတြ႔၍ တရားနာရေသာအခါ ကပိလ၀တ္သို႔ မျပန္ၾကေတာ့ဘဲ ဘုရားပင့္သြားသူအားလံုး တေယာက္မက်န္ သာသနာ့ေဘာင္သို႔ ၀င္ေရာက္ျပီး ဧဟိဘိကၡဳ ရဟန္းေတြခ်ည္းျဖစ္ကုန္ၾကပါသည္။

ရဟႏၲာျဖစ္ျပီးေနာက္ ကာဠဳဒါယီမေထရ္က တေပါင္းလ၏ သာယာပံုကို ဂါထာေပါင္း ၆၄-ဂါထာ သီကံုး၍ ခမည္းေတာ္၏ေက်းဇူးကို သိေသာအားျဖင့္ ဖြားရာဇာတိ ကပိလ၀တ္ေနျပည္ေတာ္သို႔ ၾကြခ်ိန္တန္ျပီျဖစ္ေၾကာင္းေလွ်ာက္ထားေလသည္။

ကာဠဳဒါယီမေထရ္၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္အရ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟႏၲာေပါင္း ၂-ေသာင္း ျခံရံလ်က္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခု တေပါင္းလျပည့္ေက်ာ္ ၁-ရက္ေန႔တြင္ ရာဇျဂိဳဟ္ျမိဳ႔မွ ယူဇနာ ၆၀-ေ၀းကြာေသာ ကပိလ၀တ္ျပည္ေတာ္သို႔ တေန႔လွ်င္ ၁-ယူဇနာခရီးျဖင့္ ရက္ေပါင္း ၆၀- (၂-လၾကာမွ်)ေဒသစာရီၾကြခ်ီေတာ္မူပါသည္။
ကာဠဳဒါယီမေထရ္ကကပိလ၀တ္ေနျပည္ေတာ္သို႔ၾကြေရာက္ေတာ္မူရန္ေလွ်ာက္ထား

သည္ကို အေၾကာင္းျပဳ၍တန္ေပါင္းလျပည္ေန႔ကိုျပည္ေတာ္၀င္အခါေတာေန႔အျဖစ္က်င္း

ပသည္။

တေပါင္းလ၏ရာသီပြဲေတာ္သည္သဲပံုေစတီပြဲေတာ္ျဖစ္သည္။သဲမ်ားကိုစုပံု၍ ေစတီအသြင္တည္ကာသဗၺညဳျမတ္စြာဘုရားအား ရည္မွန္းထား ၍ ပူေဇာ္ျခင္းျဖစ္သည္။ သဲပံုေစတီပြဲေတာ္သည္ ဗုဒၵသာသနာ စတင္ထြန္းကားလာခ်ိန္မွပင္ ရွိခဲ႕ေသာ ပြဲေတာ္ဟု ယူဆရေပသည္။ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္တေပါင္းလ သို႕ေရာက္သည္႕အခါ ျမစ္မ်ား၊ေခ်ာင္းမ်ား၌ ေရစစ္ကာသဲခံုေသာင္ခံုျဖဴျဖဴေဖြးေဖြးမ်ားေပၚထြန္းလာေလ႕ရွိသည္။ ေတာင္သူဦးၾကီးတို႕သည္လယ္ယာလုပ္ငန္းမ်ားမွ အနားယူခ်ိန္လည္းျဖစ္သည္။

ထိုအခ်ိန္တြင္ ေရွးျမန္မာမင္းမ်ားသည္ ထိုသဲပံုေစတီပြဲကို ရာသီပြဲအျဖစ္ သတ္မွတ္ ကာ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီးမွသည္ေက်းလက္ေတာရြာမ်ားအထိျခိမ္႕ျခိမ္႕သဲဆင္ယင္က်င္းပခဲ႕ၾကသည္။
သဲပံုေစတီပြဲေတာ္သည္ ယခုေခတ္၌ ေပ်ာက္ကြယ္လုနီးပါ ရွိေလျပီ။မႏၱေလးစသည္႕ ျမန္မာႏိုင္ငံ အထက္ပိုင္း ျမိဳ႕ရြာအနည္းငယ္၌ သာ က်င္းပေတာ႕သည္။ယခုအခါ သဲပံု ေစတီေတာ္အစား ေစတီပုထိုးမ်ား၌ ဗုဒၵပူဇနိယ ပဲြေတာ္မ်ားကို က်င္းပ ၾကသည္။ ယင္းဘုရားပဲဲြေတာ္ကို ’တေပါင္းပြဲ ’ ဟုေခၚၾကသည္။

                    ေရွးယခင္က ဥကၠလာပတို္င္းဟုေခၚတြင္ခဲ့ေသာ ဒဂုံျမိဳ၏တြင္ ေရွြတိဂုံေစတီစတင္တည္

          ထားခဲ့သည့္အခ်ိန္မွာ တေပါင္းလျဖစ္သျဖင့္တေပါင္းလျပည့္ေန႔တြင္ေရွြတိဂုံဘုရားပဲြေတာ္က်င္းပ

          ေသာအေလ့စတင္ခဲ့သည္၊

                    ေရွြတိဂုံဘုရားနွင့္သမုိင္းနွင့္ပတ္သက္၍အက်ဥ္းမွ်ကိုေဖၚျပရမည္ဆိုလ်င္

         
ဒ႑ာရီအဆိုအရ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးကို လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၂၅၀၀ ေက်ာ္က တည္ထားခဲ့ပါတယ္ လို႔ေျပာၾကပါတယ္။ ဗိသုကာပညာရွင္ေတြကေတာ့ ေစတီေတာ္ ရဲ႕ Stupa လက္ရာေတြအရ ၆ ရာစု နဲ႔ ၇ ရာစုၾကားက မြန္ေတြ တည္ခဲ့တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ (မွတ္ခ်က္။ အမွန္က ယခုဖူးျမင္ေနရေသာ ဥာဏ္ ေတာ္အျမင့္ ၃၂၀ ေပေက်ာ္မွာ မြန္မိဘုရားႀကီးရွင္ေစာပု လက္ထက္က တည္ထားခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ အျပင္ပန္း ႏွင့္ ဓါတ္ေတာ္သမိုင္းကို ခြဲျခားသိရန္လိုသည္။)

ေရွးပညာရွိမ်ားႏွင့္ က်မ္းဂန္အေထာက္အထားမ်ားအရ ဗုဒၶပရိနိဗၺာန္မျပဳခင္ကာလ (BC 486) ကတည္းက တည္ထားခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။ ဒီေစတီရဲ႕ မူလအစကေတာ့ ရာမညတိုင္းမွ ကုန္သည္ႏွစ္ဦးျဖစ္တဲ့ တဖုႆ ႏွင့္ ဘလႅိက ညီေနာင္တို႔ကို ျမတ္ဗုဒၶက ဆံေတာ္ရွစ္ဆူ ေပးသနားျခင္းမွစခဲ့ပါတယ္။ ညီေနာင္ႏွစ္ပါးဟာ ဥကၠ လာပမင္းႀကီးရဲ႕ အကူအညီနဲ႔ သိဂုတၱရေတာင္ေပၚမွာ ဆံေတာ္ (၄) ဆူကို ေရွးေရွးေသာ ဘဒၵကမၻာမွ ဘုရား ၃ ဆူရဲ႕ ဓါတ္ေတာ္မ်ားကိုပါ စုေပါင္းၿပီး ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္အတြင္း ဠာပနာသြင္း လွဴဒါန္းတည္ထားခဲ့ပါတယ္။

ဓါတ္ေတာ္ၾကဳတ္ကေန ဠာပနာဖို႔ ဆံေတာ္ကိုယူတဲ့အခါမွာ မယံုႏိုင္ေသာ ထူးျခားဆန္းၾကယ္မႈေတြ ျဖစ္ခဲ့ပါ တယ္။

ဗုဒၶ၏ ျမင့္ျမတ္တဲ့ ဆံေတာ္ကေနထြက္လာတဲ့ ေရာင္ျခည္ေတာ္ေတြဟာဆိုရင္ျဖင့္ အထက္ဘ၀ဂ္မွေအာက္န ရက္၊ ငရဲျပည္အထိတိုင္ေအာင္ပါဘဲ။ ျမတ္ဗုဒၶ၏ တန္ခိုးေတာ္အစြမ္းသတၱိေတြေၾကာင့္ မ်က္မျမင္ေတြ စကၡဳ အလင္းျပန္ရခဲ့ၾကတယ္။ နားပင္သူေတြ ၾကားႏိုင္ၾကသလို ဆြံ႔အသူေတြလည္း ျပန္ေကာင္းလာၾကပါတယ္။ ကမၻာေျမႀကီးသိမ့္သိမ့္တုန္ေအာင္ တုန္လွဳပ္ခဲ့ၿပီး ေလျပင္းမုန္တိုင္းေတြ ပင္လယ္ျပင္မွာ က်ေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ေမယုေတာင္ႀကီးတခုလံုး တုန္လွဳပ္ခဲ့ၿပီး လွ်ပ္စီးေတြလက္ပါတယ္။ ဒူးထိနစ္ေအာင္မိုးေတြရြာသြန္းၿပီး အခ်ိန္ရာ သီမဟုတ္ဘဲ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္တန္းမွ ပန္းေပါင္းစံု၊ သစ္သီးမ်ိဳးစံု ဖူးပြင့္၊ သီးလာၾကပါေတာ့တယ္။

သမိုင္းကိုျပန္ေကာက္ရရင္ မြန္ဘုရင္ဘုရားဦး မတိုင္ခင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၃၀၀ ကဆိုရင္ ေစတီေတာ္ဟာ ယိုယြင္းလာခဲ့ပါတယ္။ ယခင္ဥာဏ္ေတာ္ဟာ (၁၈) မီတာ ( ေပ ၆၀ ) သာ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ျပဳ ျပင္မြမ္းမံခဲ့ရာ ယခုဖူးျမင္ေနရေသာ ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္ ( ၉၈ မီတာ ) ( ေပ ၃၂၀ ) ဟာ ၁၅ရာစုကမွျဖစ္ပါတယ္။ မြန္ဘုရင့္ ႏိုင္ငံေတာ္ေခတ္မွာ ႀကီးမားတဲ့ ေစတီေတာ္ႀကီး ႏွစ္ဆူျဖစ္တဲ့ ေရႊတိဂံု ႏွင့္ ေရႊေမာ္ေဓာ ေစတီေတာ္ၾကီးမ်ားကို ျပန္လည္မြမ္းမံတည္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။

ပဲခူးၿမိဳ႕ရွိ ေရႊေမာ္ေဓာေစတီဟာ အစပထမက ၂၇ ေပသာ ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္ရွိခဲ့ရာမွ မြန္ဘုရင္ဗညားဦးက ၁၃၆၂ မွာ ဥာဏ္ေတာ္ ၆၆ ေပထိ ျမွင့္တင္တည္ခဲ့ပါတယ္။ ဓမၼေစတီမင္း ရဲ႕ ေဆြေတာ္မ်ိဳးေတာ္ႀကီးျဖစ္တဲ့ ေယာကၡမေတာ္ ႀကီး မိဖုရား ရွင္ေစာပု ( ၁၄၅၃-၇၂) က ဥာဏ္ေတာ္အျမင့္ မီတာ ၄၀ ( ေပ ၁၂၉ ) ကို ျမွင့္တင္ခဲ့ပါေတာ့တယ္။

၁၄၇၂ မွာ မိဖုရားႀကီးရွင္ေစာပု က ဓမၼေစတီမင္းကို နန္းအပ္ၿပီး အၿငိမ္းစားယူရန္ ဒဂံု ( ယၡဳ ရန္ကုန္ ) ကို ဆင္း လာခဲ့ပါတယ္။ သူမ မေသခင္ေခါင္းခ်ရာေနရာကေန ေရႊေရာင္တ၀င္း၀င္းနဲ႔ ျမင့္ျမတ္တဲ့ေစတီေတာ္ႀကီးကို ဖူး ျမင္လိုစိတ္ရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၆ ရာစုႏွစ္မွာေတာ့ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ျမတ္ႀကီးဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း လူသိအမ်ား ဆံုး ဘုရားဖူးေနရာျဖစ္လာပါေတာ့သည္။

          ေမာင္သုညတို႔ငယ္ငယ္က တေပါင္းလျပည္႔ ေရွြတိဂုံဘုရားပဲြေန႔တြင္အိမ္ေဘးမွကစား

          ေဖၚငယ္သးငယ္ခ်င္းေမာင္ပန္းရဲ႔အဖြါးက ကန္ေတာ္ႀကီးေဇာင္းယခုငါးျပတုိက္ရွိေသာေနရာ

          (ယခင္က ျမိုင္ျပဇာတ္ရုံ ) တည္ရွိခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ဘုရားဖူးလာတဲ့လးေတြကို ေရခဲေရနဲ့ဆီးသီး

          စတုဒီသာေႀကြးတာကို နွစ္စဥ္ကူညီေပးခဲ့ရတာမွတ္မိေသးတယ္

          တေပါင္းလသာယာပုံနဲ႔ပတ္သက္လုိ႔ငယ္ငယ္တုန္းကစာစီစာကုံးေရးခဲ့ရတာေတြကိုလဲျပန္သတိ

          ရေနမိပါေႀကာင္းတင္ျပရင္း ဒီေလာက္နဲ႔ဘဲ ၁၂ လရာသီေဆာင္းပါးကို ေနာက္ဆုံးလေဆာင္းပါး

          အျဖစ္ မွတ္တမ္းျပဳထားလုိက္ပါတယ္ ၊

          ဒီနွစ္ 2011 တေပါင္းလကေတာ့ ထူးထူးျခားျခား တလထဲ သုံးရာသီ တြင္တဲ့ တေပါင္းလျဖစ္ပါတယ္ ။ ေနြ ေရာ မုိးေရာ ေဆာင္း ေရာ သုံးဥတုစလုံး ပါေနလုိ႔

          Three Seasons in Onemonth  ( သုံးရာသီ ဒီတလ လုိ႔ဆုိလုိက္ခ်င္ပါတယ္

          ေမာင္သုည

 

ယေန႔ မႏၱေလး စာအုပ္တိုက္က ၁၉၉၇ ခုႏွစ္၊ မတ္လမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ ထုတ္ေဝ ျဖန္႔ခ်ိခဲ့တဲ့ ဆရာ တင္မိုးရဲ႕ လူႀကိဳက္အမ်ားဆံုး စာအုပ္ တအုပ္ျဖစ္တဲ့ 'ပိေတာက္မွ သရဖီသို႔' ကဗ်ာႏွင့္ ရသစာၫႊန္႔ စာစု စာအုပ္ကေလးကေန "တေပါင္းလ" အေၾကာင္း ေရးဖြဲ႕ သီကုံးထားတဲ့ စကားေျပေလးေတြကို ျပန္လည္ ကူးယူ ေဖာ္ျပလိုက္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာႀကီး တင္မိုးဟာ Patience Strong ရဲ႕ Through The Year ဆုိတဲ့ 'ႏွစ္လံုးေပါက္' စာအုပ္ကို ဖတ္မိရာက ဘာသာျပန္တာ မွီးတာ မဟုတ္ဘဲ ကိုယ့္နည္း ကိုယ္ဟန္နဲ႔ ဒီ 'ပိေတာက္မွ သရဖီသို႔' ဆုိတဲ့ စကားေျပ လွလွအေနနဲ႔ ဖတ္လို႔လဲ ရတယ္၊ ကဗ်ာတပုဒ္လိုလဲ စိတ္ကူး ခံစားႏိုင္တဲ့ စာအုပ္ေလးကို စီမံ စိတ္ကူး ေရးၾကည့္လိုက္တာပါလို႔ ဆုိထားေလရဲ႕။

တေပါင္းလ

ေတာင္ႏွင့္ ေတာလည္း
သင္းေခ်ာမညိဳ၊ ဝါလိုနီျမန္း
ေလဝန္းလႊင့္ေခ်ာက္၊ ရတုေရာက္က
ပိေတာက္ေ႐ႊ႐ိုး၊ သာႏိုးေ႐ႊစံ
ဝတ္ဆံေ႐ႊခဲ၊ ပုလဲခ်ပ္စီ
သရဖီလည္း၊ ႐ံုးညီလွတင့္
ခါကိုလင့္လ်က္၊ ငံုရင့္ကင္းမည္။
ပြင့္႐ြက္စည္က၊ ေႏြလည္ခါလု
ႏွစ္ရတုသည္
ယခုမေပၚ လွည့္ေလေလာ။

ေဇယ်ရႏၲမိတ္

ေလေပြ

ေလေပြကေလးသည္ ထန္းေရမူးသမား ပမာ ေတာေတာင္ထဲက ဒယီးဒယိုင္ ထြက္လာၿပီးလွ်င္ လယ္ခင္း ယာခင္းထဲတြင္ ေဝွ႔ယမ္း ေနေလ၏။ သစ္႐ြက္ဝါကေလးမ်ားသည္ သစ္ပင္ထက္မွ အလန္႔တၾကား ခုန္ဆင္း လာၾကကာ ေျမတြင္ ဝပ္ေနၾကေလသည္။
ေတာင္ေျခတြင္ ျမဴျခည္ ဆိုင္းေနေလ၏။ သစ္ပင္ သစ္ကိုင္းတို႔သည္ အထီးက်န္သူကဲ့သို႔ ႐ိုးတံၿပိဳင္းၿပိဳင္းသာ က်န္ရစ္ ခဲ့ၾကေလသည္။ ျမ႐ြက္တို႔သည္ မိခင္ သစ္ပင္ႀကီးမွ အိုးအိမ္ ခြဲသြားၾကေလ၏။ ဥၾသငွက္ကေလးသည္ အ႐ြက္ကင္းေသာ သစ္ကိုင္းထက္တြင္ ေယာင္ခ်ာခ်ာ နားလာကာ အထီးက်န္ သစ္ပင္အိုအား ေတးဆို၍ ႏွစ္သိမ့္ ေနေလ၏။
ေျမာက္ေလ၏ လက္မွ တာဝန္ လႊဲေျပာင္း ယူလုိက္ေသာ ေတာင္ေလသည္ ေႏြ႐ႈခင္းကို ျမင္၍ ႐ူးသြပ္ သြားေလၿပီ။ ေလေပြ လုပ္ၿပီးလွ်င္ ေလာကႀကီးအား ေဝွ႔ယမ္း ပစ္လိုက္ ခ်င္ေတာ့သည္။ အဘယ္မွာ စိတ္ၿငိမ္အံ့နည္း။
႐ူေလာ့။ သစ္႐ြက္တို႔ တဖြဲဖြဲ ေြ႔ြကၾက၏။ ႐ြက္ေျခာက္ေပၚတြင္ ေလ႐ူးကေလး တက္နင္းလုိက္ေသာ အခါ ခ်ိဳးခ်ိဳးခြ်တ္ခြ်တ္ ျမည္သြားၾကေလသည္။
အုိ … ေတာင္ေလဦး၊ စိတ္ကို ထိန္းပါဘိ။ ေႏြႏွင့္ ၾကံဳရေလျခင္းဟု ဝမ္းနည္း မေနေလႏွင့္။ ေႏြသည္ သင့္အား အေဟာင္းကို အမႈိက္လွည္းရန္ တာဝန္ ေပးခဲ့ေလၿပီ။
အို … ေႏြ၊ ေတာင္ေလ၏ စိတ္ကို မႏႈိးဆြခ်င္ပါႏွင့္၊ သင္အထည္သစ္ကို ဆင္အံ့ေသာငွာ အထည္ေဟာင္းကို ေတာင္ေလဦးက တိုက္ခတ္ ပစ္ခဲ့ေလၿပီ။

ေႏြၿပီးလွ်င္

လွည္းသည္ တအိအိ ေမာင္းႏွင္ေလ၏။ လွည္းေအာက္က လိုက္ခဲ့ရေသာ ကုပ္က်ားခမ်ာ ေဟာဟဲ လုိက္ေခ်ၿပီ။ ေရငတ္ဟန္ တူေပ၏။ ေႏြရာသီ အဝင္ ေနရွိန္ကလည္း ျပင္းပါဘိသႏွင့္။
ျမဴဆိုင္း၍ မိႈင္းေဝေနေသာ ေကာင္းကင္ကလည္း ပ်င္းရိဖြယ္ ျဖစ္ေခ်၏။ ေညာင္ပင္ရိပ္မွ ပ်င္းရိ ၿငီးေငြ႕စြာ မႈတ္လိုက္ေသာ ႏြားေက်ာင္းသား၏ ပေလြသံသည္လည္း ေလးတြဲ႕စြာ ေပၚလာ၏။ သဲေခ်ာင္း တေလွ်ာက္တြင္လည္း တံလွပ္မ်ား တရိပ္ရိပ္ထလ်က္ ရွိေလ၏။ အေငြ႕မ်ား ဟပ္လ်က္။
ညအခ်ိန္၌ ေတာင္တန္းမ်ားေပၚတြင္ ႐ိႈ႕မီးမ်ား ထိန္ေနၾကေပ၏။ သစ္ကိုင္းခ်င္း ႀကိတ္ရာမွလည္း မီးမ်ား တဖြားဖြား လြင့္ကာ ျမက္ေျခာက္ခင္းကို ေလာင္ျပန္ေလ၏။ ျမက္စို ျမက္စိမ္းကေလးမ်ားကို ရွာေနေသာ ႏြားအိုႀကီးမွာ ျမက္ေျခာက္ကို ပင္လွ်င္ ဝဝ မစားႏိုင္ရွာဘဲ ပါးစပ္ အေဟာင္းသား ေငးေနရေပ၏။ မ်က္ရည္မ်ားပင္ က်မတတ္ပါေပ။
ပ်င္းရိဖြယ္ ေျခာက္ေသြ႕လွေသာ ေႏြကို ၿငီးေငြ႕ေကာင္း ၿငီးေငြ႕ေပလိမ့္မည္။ သို႔ရာတြင္ ဘယ္မွာ အသင္ ေရွာင္ႏိုင္ပါအံ့။ ေဆာင္းကိုခ်ည္း ထာဝစဥ္ မေတြ႕ႏိုင္။ ေႏြကိုခ်ည္း ထာဝစဥ္ ၾကံဳရမည္ မဟုတ္။ အသင့္အတင့္ ႏွလံုးသြင္း၍သာ ေနတတ္လွ်င္ ပ်င္းရိဖြယ္ ေႏြသည္လည္း သင့္အဖို အက်ိဳးရွိေသာ အသိတရား ေပးေပလိမ့္မည္။
ဤေႏြဒဏ္ကို ၾကံ့ၾက့ံခိုင္ခိုင္ ခံယူႏိုင္ေသာ စိတ္ဓာတ္သည္ ဘဝ အတြက္လည္း လက္နက္ေကာင္း ျဖစ္ေပလိမ့္မည္။ ထုေသား ေပသား ရလိမ့္မည္။
အဆိုး၏ ေနာက္ကြယ္၌ အေကာင္း ရွိသည္။

ေတာ္လွန္ေရး အဖူးအပြင့္သစ္

ေႏြဦး၊ ႐ြက္ေြ႔ြက၊ ႐ြက္သစ္၊ ပုရစ္ဖူး …
အေဟာင္းကို စြန္႔ပစ္၍ အသစ္ကို ေမြးဖြားေသာ လျဖစ္သည္။
ပုရစ္ဖူးကေလးမ်ား အလိပ္ေျဖလ်က္ စိမ္းေဝ လန္းဆန္း ေနၾကေလၿပီ။ တေတာလံုး ျမ။
ေခ်ာင္းအနီ၌ ကင္းပုန္း ဝပ္ေနေသာ ၾကယ္နီ လက္ပတ္ႏွင့္ ေတာ္လွန္ေရး တပ္သားကေလးသည္ ေညာင္း႐ြက္ေြ႔ြကကို ျမင္၍ စိတ္ဓာတ္ တက္ြ႔ြကလ်က္ ရွိ၏။
ေတာ္လွန္ေရးသည္ ေသြးသစ္ သားသစ္ ျဖစ္၏။ အုိးသစ္ အိမ္သစ္ ျဖစ္၏။ စိတ္သစ္ လူသစ္ ျဖစ္၏။
ေခ်ာင္းေရကေလးသည္ ၾကည္ျမျမ။ ေငြသဲေသာင္ျပင္ကလည္း ျဖဴလြလြ။ ျမဴခိုး ျမဴေငြ႕ကလည္း တြ႔ြကြ႔ြက။ သစ္႐ြက္စိမ္းနံ႔သည္ ေလတြင္ ေမႊးပ်ံ႕လာေလၿပီ။ ေတာ္လွန္ေရး၏ အဖူးအပြင့္မွ ရနံ႔သစ္ ေပေလာမသိ။
ကင္းပုန္း တပ္သားကေလးသည္ ရန္သူကို ေတြ႕ရေတာ့မည္ဟု စိတ္ြ႔ြကလ်က္ ရွိေလ၏။ ဤရန္သူကို ေတြ႕လွ်င္ ေသနတ္ေမာင္းကို ျဖဳတ္ခ် လိုက္မည္သာ။ သူ၏ ရန္သူသည္ အေဟာင္းျဖစ္၏။ ဖိႏွိပ္မႈ ကရိယာ ျဖစ္၏။ ေလာကကို ဖ်က္ဆီးသူ ျဖစ္၏။
ေတာ္လွန္ေရးသည္ အေဟာင္း အဖို႔ ေသမင္းေခၚသံ၊ အသစ္အဖို႔ ေခါင္းေလာင္းသံ ျဖစ္၏။ ႀကိဳဆိုေသာ အသံေပတည္း။
သစ္႐ြက္ကေလးသည္ လွစ္ခနဲ ျပဴလာ၏။ ေခ်ာင္းေရးသည္ ေရသစ္ မိုးသစ္ကို သယ္ေဆာင္လာ၏။ အဘယ္သို႔လွ်င္ မသာယာဘဲ ရွိအံ့နည္း။

အ႐ုဏ္ဦးက သရဖီပြင့္

ေလျပည္ထဲတြင္ သရဖီ ပန္းနံ႔ကေလး သန္႔ခနဲ ေမႊးလိုက္သည္ကို တိတ္တခိုး သတိျပဳမိလိုက္ေသာ မိန္းမပ်ိဳကေလးသည္ က်ီးမႏိုးမီ တိတ္တဆိတ္ သရဖီပင္သို႔ ေရာက္ခဲ့၏။
သရဖီ ပန္းနံ႔သည္ တသင္းသင္းႀကိဳင္လ်က္ အေမွာင္ထဲတြင္ပင္ ဤရနံ႔ကေလးသည္ လမ္းသိတတ္ပါဘိ။ မိန္းမပ်ိဳကေလးသည္ သရဖီပန္းနံ႔ပင္ ျဖစ္လိုက္ခ်င္၏။ အေမွာင္ထဲတြင္ပင္လွ်င္ မိမိ သြားရမည့္ လမ္းကို သိတတ္လို၏။
သရဖီ ပြင့္ကေလးသည့္ တဝင္းဝင္း။ အေမွာင္ထဲတြင္ပင္ ဤပန္းကေလး ပြင့္ရဲသည္ကို အံ့မိ၏။ မိမိ အလွကို မျမင္ၾကေသာ္ ရွိေစ။ အေမွာင္ထဲ၌ပင္ ျဖစ္ေစကာမွ အစြမ္းကုန္ ပြင့္တတ္ပါဘိ။ မိန္းမပ်ိဳကေလးသည္ သရဖီပြင့္ကေလးပင္ ျဖစ္လိုက္ခ်င္၏။ ဘဝ အေမွာင္ထဲတြင္ ပင္လွ်င္ မိမိ၏ အစြမ္းအစ အလွအပကို အစြမ္းကုန္ ျပလို၏။
ေျမျပင္မွာလည္း သရဖီပြင့္ တဝင္းဝင္း၊ အပင္ထက္မွာလည္း တဝင္းဝင္း၊ ေနရာမေ႐ြး ဝင္းႏိုင္ သင္းႏိုင္ေသာ သရဖီပြင့္ကေလး၏ ဘဝကို အားက်မိ၏။
အကယ္၍ ေနာင္ဘဝ ေရာက္ခဲ့အံ့၊ သရဖီပြင့္ကေလး ျဖစ္ပါရေစဟု မိန္းကေလး ဆုေတာင္မိ၏။
ေနျခည္ ပြင့္ခဲ့ၿပီ။ မိန္းမပ်ိဳကေလးသည္ သရဖီပန္းကို ဦးေခါင္းတြင္ ေဝေနေအာင္ ပန္၍ အိမ္သို႔ ျပန္ခဲ့ၿပီ။ အေမွာင္တြင္းမွာလည္း တဝင္းဝင္း၊ ေနျခည္မွာလည္း တဝင္းဝင္း။ သူအဆင္းကို မည္သည့္ ေနရာ၊ မည္သည့္ အခါမွ် မစြန္႔ပါတကား။
တင္မိုး

 

"ထူးျမတ္သည့္ တေပါင္းလ"

တေပါင္း လသာ၊ လ တကာထက္

ႏႈိင္းရာဖက္ေရွာင္၊ လမ်ားေနာင္ကား

ေတာင္လည္းသာေမာ၊ ေတာလည္းသာေထြ

ေရလည္းသာလွ၊ ျဖဴဆြေသာင္ျပင္

ငွက္ေပါင္းရႊင္ရာ၊ သဘင္အညီ

ပြဲေစတီဟု၊ ေျမာက္ခ်ီရႊင္ပ

လွဴဒါန္းၾကလွ်က္

ဦးေအာင္ႀကီး (အင္း၀ေခတ္ စာဆုိေတာ္)

 တေပါင္းလ

ေတာင္ႏွင့္ေတာလည္း
သင္းေခ်ာမညို၊ ၀ါလိုနီျမန္း
ေလ၀န္းလႊင့္ေခ်ာက္၊ ရတုေရာက္က
ပိေတာက္ေရႊရိုး၊ သာႏိုးေရႊစံ
၀တ္ဆံေရႊခဲ၊ ပုလဲခ်ပ္စီ
သရဖီလည္း၊ ရံုးညီတင့္လွ
ခါကိုလင့္လ်က္၊ ငံုရင့္ကင္းမည္။
ပြင့္ရြက္စည္က၊ ေႏြလည္ခါလု
ႏွစ္ရတုသည္
ယခုမေပၚ လွည့္ေလေလာ။

ေဇယ်ရႏၱမိတ္

တေပါင္းလ

ေတာင္ထိပ္ေပၚမွာ ႏြယ္ခ်ဳိေႏွာလို႔ ၊
ဥဩတြန္တဲ့ လရာသီ။
ဖက္ဆြတ္ကယ္ သေျပပန္း ၊ လန္းခဲ့ျပန္ၿပီ။
တေပါင္းလရယ္တဲ့ပြဲေတာ္မီွ၊ သရဖီနဲ႔
ကံ့ေကာ္ပန္း။
ပုပၸါးေတာင္ေတာ္သာက
ေမႊးလာခ်က္ဆန္း ။

THE MONTH OF TABAUNG
On mountain tops sweet nwe-cho creepers
Bloom midst other blooms
And thabye leaves and pet-sut flowers
Are once again pure bright colors.
On the Festival of Tabaung
Tharaphi and gangaw open into flower
And fragrance pervades everywhere
On Mount Popa.

Author unknown.

ေဆာင္းကူးေႏြစ တေပါင္းလ သာယာပံု
ေလွ်ာက္တင္ခန္း
(ရွင္အုန္းညိဳ)
လူ႔ဘံုသံုးပါး၊ အထြတ္ထား၍၊ တရားရသာ၊ ၿမိဳက္ၾသဇာျဖင့္၊ သတၱ၀ါလူ၊ ခပ္သိမ္းသူကို၊
ဆယ္ယူကယ္ႏိုင္၊ ေရႊျပည္ခိုင္သို႔၊ တိုင္တိုင္ေဘးလြတ္၊ ပို႔ေပတတ္သည္၊ လူနတ္ဆရာ၊
ရတနာဟု၊ မဟာ၀ီရ၊ လံု႔လအေခါင္၊ ေဗာဓိေညာင္ႏႈိက္၊ ေျခာက္ေရာင္လွ်ံ၀ါ၊
ဉာဏ္စၾကာႏွင့္၊ သစၥာရဲးရဲး၊ ပြင့္ဆဲးဆဲးလွ်င္၊ အံ့အဲးမႏိုင္၊
ဆြယ္ၿပိဳင္ႏႈိင္းေသာ္၊ တုမေျမာ္သည္၊ ဘုန္းေတာ္ထြန္းလစ္၊ တို႔သွ်င္ခ်စ္ … ။
အျဖစ္ေၾကာင္းလ်ား၊ မွာစကားကို၊ ဦးဖ်ားထိပ္ထက္၊ ေလွ်ာက္ၾကားဆက္အံ့၊
ဘြားခ်က္ျမႇဳပ္ေထြ၊ ဇာတိေနသား၊ ေအာင္ေျမျပည္မ၊ ကပိလတြင္၊ ေမြးဘသုေဒၶၚ၊
တကာေတာ္ႏွင့္၊ ယေသာ္ဓရာ၊ ဗိမၺာေျမာက္သား၊ သည္းခ်ားရာဟု၊ ေမွ်ာ္ရာ႐ႈလ်က္၊
တစုတ႐ံုး၊ ပန္းႏွယ္ကံုးမွ်၊ သက္လံုးေမတၱာ၊ ျပတ္ၾကင္နာေသာ္၊ ဖူးပါလွခ်င္၊
ငါ့သခင္ကို၊ သို႔ပင္ဆိုတမ္း၊ နိစၥလြမ္း၍၊ မ်က္ယမ္းထိထိ၊ ေျမာ္ခ်င္ဘိဟု၊
ၾကားသိတံုလို၊ တေသာင္းဗိုလ္တြင္၊ ကၽြန္႔ကိုေနာက္ဆင့္၊ ခ်ီပင့္ရလွာ၊ ဤအခါကား၊
ေဟမာခ်မ္းေဆာင္း၊ ႂကြလွဲးေျပာင္းသား၊ တေပါင္းေႏြလ၊ ဂိမွာနဟု၊ သာလွေပ်ာ္မႈ၊
သည္ရတုႏႈိက္၊ ညြန္႔ႏုဆဲးဆဲး၊ မီးလွ်ံခဲးသို႔၊ ရဲးရဲးေျပာင္ေျပာင္၊
ေတာကုန္ေအာင္လည္း၊ ပြင့္ေရာင္တိခ်ည္း၊ ျဖင္ေပါပည္း၏့၊ ခမည္းေတာ္ေတာင္း၊
ျပည္ေတာ္ေဟာင္းသို႔၊ ဖူးေပါင္းစိမ့္ငွာ၊ ေတာင္းပန္ထြာသည္။ … ။ သြားခါကာလ
တန္ၿပီတည္း။

ေမွ်ာ္႐ႈေမွ်ာ္႐ႈ၊ မ်ဳိးတစုတြင္၊ ရာဟုအမိ၊ တစိဘြားေတာ္၊ ေျမာက္သားေတာ္ႏွင့္၊
သုေဒၶၚေမြးဘ၊ ႐ူတတင္းေမး၊ မိေထြးေဂါတမီ၊ ကလ်ာဏီတို႔၊ ညီကားမင္းနန္၊
မက်န္လံုးျခံဳ၊ ဇာတိဘံု၀ယ္၊ အပံုမ်ဳိးေပါင္း၊ ေဆြရွစ္ေသာင္းတို႔၊
လြမ္းေဟာင္းမေျပ၊ လြမ္းေထြကဲးဆင့္၊ ကြာသည္ျမင့္ဟု၊ ယခင့္ေရွးေသာ္၊
ေရႊနန္းေတာ္ႏႈိက္၊ ႏွစ္ေဘာ္ေမာင္ႏွံ၊ ဗိုလ္႐ႈခံလ်က္၊ နတ္စံအလား၊
မိထြတ္ဖ်ားႏွင့္၊ သိၾကားသူဇာ၊ သက္က်လွာသို႔၊ မတ္ရာမ်ားေဘာင္၊ လူ႔တန္ေဆာင္ကို၊
ယေခါင္ထက္တိုက္၊ ခ်စ္၀မ္းပိုက္လ်က္၊ ေခၚစိုက္ေမးစမ္း၊ ျပည္လံုးလႊမ္း၍႕၊
ဆိုတမ္းအသံ၊ ႏႈတ္မညံ့တည့္၊ က်ံက်ံသီးသီး၊ ပူပန္ႀကီးေသာ္၊ ညီးညီး၀င္း၀င္း၊
တရားမင္းေၾကာင့္၊ သတင္းၾကားကာ၊ မေနသာခဲ့၊ သြားခါတန္စြ၊ ဤကာလက၊ ခ်မ္းျမမသန္၊
ျပင္းထန္မပူ၊ လြင့္ျမဴမေထာင္း၊ ညြန္ေျပာင္းမခ်ဥ္း၊ ေလျပင္းမလာ၊
သည္းစြာထစ္ႀကိဳး၊ အံု႔မိုဃ္းမေစြ၊ ေရလည္းမႀကီး၊ ခရီးဓြန္႔ရွည္၊
ႏွစ္ေသာင္းေထရ္ႏွင့္၊ ေရာင္ျခည္ၿပိဳးျပက္၊ ေအာက္ထက္မညံ၊ ထြန္းရိပ္လွ်ံမွ်၊
မဆံတူ႐ိုး၊ သက်မ်ဳိးကို၊ ျမတ္ႏိုးလြန္က်ဴး၊ အံ့မိန္းမူးလ်က္၊ နဖူးထိပ္ျပင္၊
႐ွိပန္ဆင္လ်က္၊ ထိုတြင္ျပည္သူ၊ ဆုယူဆုေတာင္း၊ ေမွ်ာ္လင့္ေရွာင္းသည္။ … ။
ခ်မ္းေဆာင္းေဟမန္ လြန္ၿပီတည္း။

ေျမာ္ဆုေျမာ္ဆု၊ ေတာင့္တျပဳလ်က္၊ ေမွ်ာ္႐ႈမျပတ္၊ သံုးလူ႔ထြတ္ကို၊
႐ိုညြတ္ျပင္းစြာ၊ ခ်စ္သဒၶါ၍႕၊ တကာေတာ္ရင္း၊ ေမြးဘမင္းကား၊
ေၾကာင္းျခင္းျပန္ေခါက္၊ ဆယ္ေထာင္ေျမာက္လွ်င္၊ ဆယ္ေခါက္မင္းေစ၊ ပင့္ရေထြကို၊
ပရေမထိပ္မိုး၊ ထြတ္ေခါင္စိုးသည္၊ ႏြယ္႐ိုးျမတ္လွ၊ မုနိႏၵလွ်င္၊ ေဒသရပ္ေဟာင္း၊
ေဆြရွစ္ေသာင္းသို႔၊ ရက္ေျပာင္းေျခာက္ဆယ္၊ ေ၀းဓြန္႔က်ယ္လည္း၊
သြားဘြယ္ခ်ိန္ေထာက္၊ ထိုျပည္ေရာက္က၊ အေနာက္တူ႐ူ၊ ႐ႈေတာ္မူလ်က္၊ မျပဴႏိုင္ၿပီ၊
ေရႊစက္ခ်ီ၍႕၊ ေရာဟိနီျမစ္၊ ကူးတံုလစ္က၊ သွ်င္ခ်စ္ဌာန၊ ကပိလႏွင့္၊ ေကာဠိယတြင္၊
သာကိ၀င္တို႔၊ ေပ်ာ္အင္ႏွစ္ၿခိဳက္၊ ရွိပန္းစိုက္အံ့၊ ကၽြတ္ထိုက္ရာရာ၊ လူတကာကို၊
ခ်မ္းသာရပ္တင္၊ ပို႔ေစခ်င္သည္။ … ။ မဂၢင္အၿမိဳက္ တန္ၿပီတည္း။

ေဘာ္စုေဘာ္စု၊ ေခၚသာဓုျဖင့္၊ လြမ္းမႈစည္းေ၀း၊ ၾကည္စိတ္ေျပးလ်က္၊
ေရးေရးထင္လြန္း၊ ဆယ္ခိုင္ပန္းျဖင့္၊ ဦးစြန္းတူ႐ူ၊ ပြင့္လူလူလွ်င္၊
မည္သူမၿပိဳင္၊ ထြတ္ဖ်ားတုိင္သား၊ ဦးကိုင္ခ်က္မ၊ သံုးလူ႔ဘကို၊ ျမင္ရႏိုးႏိုး၊
ရွစ္ေသာင္းမ်ဳိးတြင္၊ မင္းစိုးသုေဒၶၚ၊ ခမည္းေတာ္က၊ ဖူးေျမာ္ခ်င္လွ၊
ခါနိစၥျဖင့္၊ ပါဒနက္သန္၊ ျမတ္ျခင္းလြန္သား၊ စက္မြန္ႏွစ္ေဘာ္၊ ဖ၀ါးေတာ္ကို၊
ေကာ္ေရာ္ထိပ္ထက္၊ ျမဲးစြာရြက္၍႕၊ စံုမက္ျပင္းလွ၊ ဖူးခ်င္တလ်က္၊ ဘယ္လဘယ္ေန႔၊
ဘယ္နံေတြ႔၍႕၊ ေစ့ေစ့ျခင္းတ၊ ျပန္တံုရအံ့၊ ျမျမခ်ဳိစြာ၊ ၿမိဳက္ရသာကို၊
တကာေဆြေကာင္း၊ လူအေပါင္းႏွင့္၊ ဆယ္ေခ်ာင္းဦးထိ၊ ၾကားရဘိမူ၊ ေျမႇးၿငိ၀ိဇၨာ၊
ဘယာေမာဟ၊ ရာဂျမစ္စည္၊ သံသာရွည္လည္း၊ ေရႊျပည္မဂ္ဖိုလ္၊ မခဲးၿငိဳတည့္၊
ကၽြန္႔ကိုမွာထား၊ ေလွ်ာက္လိုက္ၾကားသည္။ … ။ တရားအရ မွန္ၿပီတည္း။

ေပ်ာ္မႈေပ်ာ္မႈ၊ ေမွ်ာ္ၾကည့္႐ႈ၍႕၊ ရတုေကာင္းစြာ၊ ဤအခါကား၊ သာသည္ညင္းညင္း၊
ေျမာက္ေလႂကြင္းႏွင့္၊ ဆီးႏွင္းမကုန္၊ ပူဟုန္မသည္း၊ ပ်ံ႕ပ်ံ႕ျဖည္းသား၊
တိမ္မည္းမဆိုင္၊ ျမည္အိုင္႐ိုက္ၾကဴး၊ မင္းလြင္ျမဴးသား၊ ေႏြဦးသရစ္၊ အခါျဖစ္၍၊
သွ်င္ခ်စ္ဘုရား၊ သံုးလူ႔ဖ်ားလွ်င္၊ ဖ၀ါးစက္ေတာ္၊ ခ်ီတံုေသာ္လည္း၊
ေထာ္ေလာ္စုန္႔လုန္႔၊ ေျမမႈန္႔ေျမၾကမ္း၊ ခရီးလမ္းႏႈိက္၊ သာခ်မ္းညံ့ေစ၊
လႊဲးဖယ္ေလလ်က္၊ ပရေမထြန္းေပၚ၊ ျမတ္ႏုေဘာ္ျဖင့္၊ သွ်င္ေတာ္မွန္စင္၊ ငါ့သခင္ကို၊
စက္ရွင္ျမဳေတ၊ ႂကြသာေစဟု၊ ေ၀းေျမတပါး၊ ဖဲးႏွင့္ရွား၍၊ ျပန္သြားမၿငီး၊
သဲးေမြ႔ႏွီးသည္။ … ။ ခရီးသာစြ မြန္ၿပီတည္း။

ေပၚလႈေပၚလႈ၊ ညႊန္႔သစ္ႏုႏွင့္၊ ရတုသာေထြ၊ ေႏြကားေရာက္ၿပီး၊ ေဆာင္းအျမီးဟု၊
ခရီးလမ္းလ်ဥ္၊ ခက္ခ်င္းယွဥ္သား၊ ပင္စည္ျဖဴးျဖဴး၊ ရိပ္စက္ကူး၍၊ ငံုဖူးစီစို႔၊
တခ်ဳိ႕ကားပြင့္၊ ကင္းႏွင့္မညံ၊ မီးလ်ံသဘြယ္၊ ၀င္း၀င္းကယ္မွ်၊ ၿမိဳင္လယ္ရဲးရဲး၊
အခဲးခဲးတိ၊ ေတာ္ထဲးစံုေကာင္း၊ ပန္းအေပါင္းႏွင့္၊ ရြက္ေဟာင္းပင္ေအာက္၊
ဖူးေညႇာက္လူလူ၊ ထြက္စျပဴလ်က္၊ ပ်ံ႕ၾကဴဧးဧး၊ ေလညႇင္းေသြးေသာ္၊ ေမႊးေမႊးရဂံု၊
သင္းနံ႔ထံုသို႔၊ ေျပာစံုခန္႔ခ်ဳံး၊ ပြင့္ေရာင္ဖံုးသည္။ … ။ ေတာလံုးညြန္႔သစ္
လွန္ၿပီတည္း။

ေယာ္ႏုေယာ္ႏု၊ ရြက္သစ္ျပဳလ်က္၊ ရတုအလိုက္၊ ခက္ခ်င္းဆိုက္၍႕၊ အကိုက္ငံုဖူး၊
ျဖဴးရ႐ူးလွ်င္၊ တန္ခူးမေျပာင္း၊ တေပါင္းမကုန္၊ ပူဟုန္မျပင္း၊ ႏွင္းလည္းစဲးစ၊
ကာလသာေထြ၊ ေဆာင္းေႏြဆိုးဆမ္း၊ ပူခ်မ္းႏွစ္ပါး၊ ေဆြေတာ္မ်ားတို႔၊ ဘုရားျမတ္စြာ၊
ဖူးအံ့ခါကား၊ သာယာေသာတိ၊ ႂကြဘြယ္ရွိစြ၊ ခရီး႕ဆစ္ပိုင္း၊ လမ္းစဥ္တိုင္းတံု၊
သစ္ကိုင္းညြန္႔လန္း၊ ဂႏိုင္ပန္းတိ၊ ထက္၀န္းျဖင္မွ်၊ ပြင့္လတ္ၾကေသာ္၊
ရႊင္ပ်ျမည္႐ႈန္း၊ ပိတုန္းမည္းနက္၊ ၀တ္ရက္ယူယူ၊ ခ်မ္မူေဘာ္ေႏွာ၊ ရဂံုေတာ၀ယ္၊
ဥၾသေက်းငွက္၊ ယွဥ္ဘက္မကြာ၊ ဟသၤာပဲးေထြး၊ သံေလးက်ဴးဆင့္၊ ေႂကြးရင့္မညံ၊
ခုန္ပ်ံေျပးသြား၊ တပင္းနားလ်က္၊ ပင္ဖ်ားပင္ေျခ၊ မြမ္းမြမ္းေထြလ်က္၊
စံုေျမရိပ္ေကာင္း၊ ေရြမ်ားေပါင္းသည္။ … ။ ဥေဒါင္းေမာရ တြန္ၿပီတည္း။
ေဆာင္းကူးေႏြစ တေပါင္းလသာယာပံု ေလွ်ာက္တင္ခန္း ၿပီး၏။
***
လျပည့္ေန႔ေလးေတြဟာ က်မအတြက္ အျမဲအမွတ္တရ ျဖစ္ေစၿပီး ထူးျခားတဲ့ စိတ္ခံစားမႈကို
ေပးစြမ္းတဲ့အတြက္ ဘ၀မွာ အေရးပါတဲ့ ေန႔ေတြလို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။
ဒီလိုေန႔မ်ဳိးမွာ ဗုဒၶရဲ႕ စည္းကမ္းနဲ႔ အညီ သီလေဆာက္တည္လို႔ ကိုယ္ႏႈတ္စိတ္ကို
ထိမ္းသိမ္းရင္း ဗုဒၶကို ပူေဇာ္တဲ့ ဂါထာေတာ္ေတြ ရြတ္ဖတ္ၿပီး သတၱ၀ါ အမ်ားကို
ေမတၱာပို႔ကာ စိတ္ေအးခ်မ္းေစဖို႔ ဆုေတာင္းမိပါတယ္။

ေမတၱာျဖင့္ …
ေမဓာ၀ီ 

မွတ္ခ်က္။ ... ။ ရွင္အုန္းညိဳ ဂါထာေျခာက္ဆယ္ပ်ဳိ႕ စာအုပ္ပါ
သတ္ပံုသတ္ညႊန္းအတိုင္း ေဖာ္ျပထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ 

တေပါင္းအလွႏွင့္ ျမန္မာ့ေရေျမ

တေပါင္းသာေခါင္ လမ်ားေနာင္ဟု အဆုိရွိသည့္အတုိင္း ရာသီဆယ့္ႏွစ္လတြင္ အသာယာဆံုး၊ အလွပ ဆံုး ျဖစ္၏။ ပါဠိစာဆုိတုိ႔သည္ ဖဂၢဳနီမာသ တေပါင္းလ၏ အလွကို လြန္စြ ျမတ္ႏိုးၾကသည္။ သကၠတဘာသာ စာဆုိတုိ႔လည္း ခ်စ္ခင္ စံုမက္ၾကသည္။ ထုိေၾကာင့္ ကဗ်ာဆရာတုိ႔သည္ တေပါင္းလ၏ အလွကို မလြန္ဆန္ႏုိင္ၾကေပ။

တေပါင္းလမွာ မိန္ရာသီ ျဖစ္၏။ ဘဲဒပိုက္နကၡတ္ စန္းယွဥ္၏။ အင္ၾကင္းပန္းသရဖိပန္းတုိ႔ ပြင့္ၾကသည္။ သဲပံုေစတီ ပူေဇာ္ပြဲကို က်င္းပၾကသည္။ ယခုေခတ္အခါတြင္ကား တေပါင္းလ တေပါင္းပြဲဟု ဆုိၾက သည္။ ဘုရားပြဲကို ဆုိလုိျခင္းျဖစ္၏။ ျမန္မာႏုိင္ငံ အရပ္ရပ္ရွိ ဘုရားမ်ားတြင္ ဘုရားပြဲ က်င္းပ ပူေဇာ္ၾက သည္။
တေပါင္းလတြင္ ျမန္မာ့ ေရ ေျမ ေတာ ေတာင္ သဘာ၀သည္ သစ္ပင္ ပန္းမန္ ဖူးငံုေ၀ဆာစြာျမင့္ သာ ယာလွပေနသည္။ ျမန္မာ့ ရုိးရာဓေလ့ ပြဲလမ္းသဘင္မ်ားႏွင့္လည္း စည္ကားေန၏။ ဘာသာေရးဘက္ တြင္လည္း ကုသိုလ္ေကာ္ငးမႈ အလွဴဒါန တေ၀ေ၀ ျဖစ္၏။ ဤမွ် သာယာေအးခ်မး္ေသာ အမိေျမ၀ယ္ ခုိနားမွီတြယ္ေန ၾကသူမ်ားကလည္း မ်ိဳးခ်စ္ ျပည္ခ်စ္ ႏုိင္ငံခ်စ္စိတ္ အျပည့္အ၀ျဖင့္ ျမန္မာ့ အမ်ိဳးသား ဓေလ့စရုိက္မ်ားကို ထာ၀ရ လွပ တည္တံ့ေစေသာငွာ ေက်းဇူးဆပ္ ထိန္းသိမး္ၾကရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ အလွဆင္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။
ဤလတြင္ ျမန္မာ့သမုိင္း၌ ထူးျခားေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမန္ၾကီး ျဖစ္သည့္ တပ္မေတာ္ေန႔ (ေတာ္လွန္ေရးေန႔ ) ၾကီးႏွင့္ တုိက္ဆုိင္ေနသည္ကိုလည္း အစဥ္မေမ့အပ္ေၾကာ္ငး ေရးသားလုိက္ပါသည္။